Het Logos' <M&M> ensemble in Polen

(van l. naar r) Bert Vandekerckhove, Moniek Darge, Kristof Lauwers

De uitnodiging tot deelname aan het Audio Art Festival te Krakow met ons <M&M> ensemble, had onze harten sneller doen slaan. In gedachten zagen we de vrachtwagen vol robots en automaten al de lange reis aanvatten. Maar o wee, wat aanvankelijk een vrij eenvoudige zaak scheen te zijn, transformeerde zich reeds vlug tot een van de moeilijkst te organiseren koncertreizen ooit. Nochtans was Polen en Krakow en zelfs het Audio Art Festival geen nieuwtje voor ons. Godfried-Willem en ikzelf koncerteerden reeds in Polen ten tijde van het kommunistische regime. Toen iedereen nog steen en been kloeg dat er onvoldoende voedsel was en onze chauffeur stiekem alle vlees van de ontbijttafel meejatte, wat blij dat hij twee vegetariers als passagiers te vervoeren kreeg.

Een van onze tochten had ons destijds zelfs tot in Kazimierz Dolny bij de Russische grens gebracht. Tabaksplantages waren het landschap bij uitstek waar we naar staarden, terwijl de wagen weer eens achter de zoveelste Maria-processie aansjokte. Hier was godsdienst duidelijk niet tot opium voor het volk verketterd. Er ging geen dorpje ongemerkt voorbij of er was een optocht. De wegen waren zo smal, dat er niets anders op zat dan geduldig mee te hobbelen achter de heiligenbeelden en de pastoors in zwart habijt met druppende kwispel in de hand aan. Was het geen processie dan was het een boerenkar die de weg versperde. Opschieten was een droom die hier destijds nog niet verwezenlijkt was.

Godfried-Willem Raes & Marek Choloniewski

In het Russisch ogend chambrettenhotel waren we gelogeerd op smalle legerbedden. In de kamer tegenover ons deed een prostituee haar werk en om het half uur vloog de deur weer met veel kabaal open voor een volgende klant. Nu eens ruzie en gescheld, dan weer zacht gefluister, maar steevast waren wij getuigen. Geen oog deden we dicht. De volgende ochtend voelden we ons kompleet geradbraakt door zo'n troosteloze, slapeloze nacht.
Op de markt hadden de vrouwen het uitgeproest, toen ik een zak voor mijn met veel geduld bemachtigde bananen vroeg, omdat het reisgidswoordje blijkbaar broekzak en niet papieren zak betekende. De suiker die ik voor een gastvrouw meebracht, stootte op verzet, omdat het bruine rietsuiker was en niet geraffineerd. Ook de gerookte paling, die ik zo fier op de kop had weten te tikken, werd met argusogen terzijde geschoven. Van pure schaamte verorberden we dan maar zelf ons meegebrachte geschenk. Wij vonden het verrukkelijk smaken. Onvoldoende voedsel was onder het kommunisme in Polen duidelijk een erg relatief begrip. Ja, je moest in het rijtje aanschuiven voor een banaan, maar later in de supermarkt moest je dat ook, maar aan de kassa dan.

Kazimierz Dolny, Posnan, Lodz (spreek uit Woodzj), Warsaw en Krakow, het waren met de jaren bekende plaatsen geworden. Vooral Warsaw en Krakow kenden we zo stilaan meer dan goed. Want naast het Audio Art Festival waren we ook reeds voor het Warsaw Herfst Festival uitgenodigd. Hoeveel keer we juist de zloti wisselden is me niet bijgebleven.
Toen de muur in Berlijn en kort daarna het ijzeren gordijn gevallen was, hadden de kleine "skleps" eensklaps plaats gemaakt voor peperdure Nike schoenenwinkels, waar net dezelfde spullen als bij ons te koop waren uitgestald. Niemand kon het zich veroorloven, maar de vitrines lonkten beloftevol. Met de tijd was die rage gelukkig ook alweer uitgestorven. Er kwam een vreemde mengeling van westerse winkels met grote uitstalramen aan de straatkant en kleine Poolse "skleps" in de zijgangen.

Player piano

Nu, genoeg herinneringen opgehaald. Polen lag weer in het verschiet. Vol goede moed was ik aan de organisatie van het transport begonnen, wat vanzelfsprekend niet zo boeiend is, omdat het alleen maar komputerwerk vraagt. Doch deze maal was het buiten de waard gerekend. Na mijn licht te hebben opgestoken bij andere kulturele organisaties die meer vrachtwagenervaringen naar Oost-Europa rijk zijn dan wij, bleek zeker een "ATA-carnet" voor de doeanes nodig te zijn. De Kamer van Koophandel stuurde me pakken dokumenten en het bleek allemaal een hoop geld te zullen gaan kosten. De Gentse doeane sprong me met raad en daad bij, na veel over- en weer getelefoneer van kaai naar bureel, naar hoofdbureau en weer terug naar af, zijnde de kaai. Toen kwam een bevriend muzikus met wilde verhalen over de ellende van de "ATA-carnets" en de noodzaak aan een Carnet B, wat de Belgische Ambassade in Polen aanvankelijk leek te bevestigen. Helaas de Belgische doeane was de mening toegedaan dat zo'n "carnet" niet bestond. Internet bracht geen soelaas: een "Carnet B" vond ik enkel terug in Spanje als een soort werkvergunning. Gaandeweg kreeg het organiseren van het <M&M> transport de vorm van een ware nachtmerrie, die al mijn vrije tijd in de zomermaanden opeiste. Tot het onheilspellende bericht mijn oren bereikte dat geen enkele firma een vrachtwagen wou verhuren, zodra ze het woordje Polen hoorden. Geen verzekeringsmaatschappij bleek nog bereid het risiko te willen dekken door de vele diefstallen van vrachtwagens met buitenlandse nummerplaat.

Drippers

Stilaan kreeg ik slapeloze nachten. De vliegmaatschappijen op Krakow vliegend, wilden wel een tweetal automaten aan boord nemen, maar de deuren van de laadruimtes bleken te klein. De vlucht zou namelijk altijd met een transit moeten gebeuren, daar we niet naar Warschau, maar naar Krakow wilden.
Uiteindelijk kwamen we uit bij een vliegreis met de Player Piano aan boord in de passagiersruimte en een "extra seat" voor de omvangrijke Player Piano komputer. Niet zo evident in tijden van achterdochtige "security services" die in alles en iedereen potentiële bommen en terroristen menen te zien en vanzelfsprekend nog nooit van zelfgebouwde, komputergestuurde Player Piano's hebben gehoord. Helemaal hilarisch werd onze uitleg aan de doeane toen we ook de koffer met een speciaal voor de Polen gemaakte komutergestuurde regenmachine dienden te tonen en te verklaren. "Export van ons nationaal produkt bij uitstek", had Godfried-Willem droogjes opgemerkt. Tot konsternatie van de vliegveldbeambten, maar tot groot jolijt van ons Pools publiek.
Wat een prachtsukses heeft die regenrobot niet geoogst. Die heeft op slag alle transportperikelen zo tot een bagatel weten om te toveren.