Koncertberichten

M&M
donderdag 21 augustus

Het nieuwe M&M seizoen wordt ingezet met een gloednieuwe automaat <SO> (automatische sousafoon) en een nieuw klankgedicht van Jelle Meander.

<SO> is ontstaan doordat er in het M&M robot orkest een behoefte is aan meer variatie in de heel lage basinstrumenten. Het maken van lage instrumenten is op zich eigenlijk eenvoudiger dan hoge vanwege de geringere eisen die gesteld worden aan de precizie maar de afmetingen van een basinstrument swingen werkelijk de pan uit. Om midi noot 24 voort te brengen met luchtkolommen heb je al gauw een bouwhoogte nodig van ca. 6 meter... Vandaar het idee om werk te maken van een geautomatiseerde bastuba. Een tuba - het instrument bij uitstek voor sterke dragende bassen - is er niet in het Logos-atelier maar in de traphal hangt wel een Sousafoon die ooit eens op de rommelmarkt gekocht werd voor een prikje. Het gaat om een Sib instrument met 3 ventielen. Zowel het mondstuk, de ventielen als de blaasmechanisme zijn bij <SO> geautomatiseerd. De uiterst lage grondtonen van een tuba die een menselijke speler nagenoeg niet tot klinken kan brengen zullen op deze automatische tuba wel te horen zijn. De kontrole van de luidsterkte is niet eenvoudig en gebeurt tegelijkertijd door de regeling van het blaasmechanisme en het mondstuk.

Anne Faulborn
klavecimbel & electronics
woensdag 27 augustus 2003 om 20 uur

Programma:

Moniek Darge - nieuwe installatie met muziekdozen en klavecimbel zie > verder >.

Kaija Saariaho - Jardin Secret II (1986)
Abstrakte ritmes en trillers vormen het materiaal waarmee Saariaho een eigen klankwereld schept. De stem op de tape is die van de komponiste zelf.
De Finse Kaija Saariaho (°1952) woont sinds 1982 in Parijs waar zij toen aan het IRCAM werkte. Elektronika speelt sindsdien in haar werk een centrale rol. Ze studeerde kompositie bij Paavo Heininen, Brian Ferneyhough en Klaus Huber. Zij schreef de voorbije 20 jaren werken voor allerlei Europese ensembles zoals het Ensemble Interkontemporain. Het voorbije decennium komponeerde ze o.a. een ballet (Maa), een viool koncerto voor Gidon Kremer, de orkestwerken "Du Cristal" en "...à la fumée", "Oltra mar" voor orkest en koor en haar eerste opera "L'amour de loin".

Florian Maier - Groteske (2002)
De komponist zelf over zijn werk: "Op zoek naar nieuwe klanken is een komponist tegenwoordig gekonfronteerd met een nooit eerder in de geschiedenis geziene hoeveelheid aan muziek uit alle tijden en alle kulturen, en een even grote hoeveelheid komponisten die allemaal in dezelfde zoektocht zitten. Wat een nieuwe benadering van oude en eerwaardige instrumenten zoals het klavecimbel betreft, geloof ik zeer in een kombinatie met elektronika, ongetwijfeld de snelst ontwikkelende tak van akoestisch onderzoek; naast een prachtig historisch solo- en begeleidingsinstrument is het klavecimbel namelijk vooral een bak met snaren die op talloze manieren tot klinken gebracht kunnen worden.
GROTESKE maakt een referentie naar de droomwerelden van middeleeuwse schilders, zoals Bosch en Goya, en hun erfenis in onze tijd."
Florian Maier (1973, Duitsland) schreef vooral voor Nederlandse Ensembles (Doelen Ensemble, Nieuw Ensemble, Domestica Rotterdam, Orkest De Volharding,...) opdrachtwerken. Zijn muziek wordt ook in verschillende andere Europese landen geregeld gespeeld. Momenteel heeft hij nieuwe projekten op stapel staan voor het Tanglewood Festival of Contemporary Music 2003 en November Music 2003. Florian Maier (1973, Duitsland) studeerde kompositie aan het konservatorium van Rotterdam bij Klaas de Vries, daarna volgde hij nog masterclasses bij o.a. George Crumb, Magnus Lindberg en Kaija Saariaho. Hij studeerde terzelfdertijd ook flamenco gitaar bij Paco Peña en de voorbije jaren was hij als flamenco-begeleider aktief in Spanje, Duitsland, Nederland en de VS.

Juan Felipe Waller - nieuw werk
Juan Felipe Waller werd op 30 maart 1971 geboren in Mexico City als zoon van een Nederlandse vader en een Mexicaanse moeder. Hij studeerde achtereenvolgens in Parijs, Mexico en Rotterdam. Tevens volgde hij masterclasses bij onder anderen Berio, Tiensuu, Stachowski, Donatoni, Bujarska en Brophy. Zijn werken werden uitgevoerd door o.a. het Doelen Ensemble, het ASKO Ensemble en Percussive Rotterdam. In sommige van zijn werken is sprake van een Mexicaanse instrumentatie. In veel van zijn werk speelt het surrealisme een belangrijke rol.

Marko Ciciliani - Lid of fade, metallic soot, to oscillate me, daffodil II (2002)
"Het elektronische gedeelte van dit stuk bestaat uit een algoritmisch programma dat tijdens elke uitvoering een nieuwe versie van het stuk komponeert. Het verloop van het stuk blijft altijd hetzelfde, maar de onderlinge lengteproporties van de verschillende delen zijn elke keer anders net zoals de muzikale details. Wat het programma (geschreven in SuperCollider) in "real time" doet, moest de klaveciniste voor de uitvoering vervullen, nml. een eigen versie van het stuk uitwerken volgens een gegeven muzikaal materiaal en verschillende regels. Daarbij moest zij verschillende muzikale beslissingen zelf nemen waardoor haar persoonlijke smaak deel van de kompositie is geworden. "Lid of fade, metallic soot, to oscillate me, daffodil II" is gebaseerd op de mythe van Echo en Narcissus. De opbouw van het materiaal is gebaseerd op reflekties, spiegelingen en palindroomachtige strukturen. De tekstfragmenten zijn afkomstig uit Ovidius' 'Metamorfosen'."
Marko Ciciliani (°1970, Duitsland) wil in zijn recente komposities de uitvoerders een grote kontrole geven over de vorm en andere aspekten van het werk. Binnen de vastgelegde grenzen van een werk, streeft hij naar een soort 'multiple-authorness' die de uitvoerder toelaat om een zeer persoonlijke realisatie van het konkrete werk te maken. Ciciliani kreeg zijn kompositie onderricht in Den Haag, New York en Hamburg. Hij schreef werken voor zowel orkesten, ensembles als solo-bezettingen vaak met elektronika. Als performer en improvisator werkte Ciciliani vaak samen met kunstenaars uit de teater-, dans- of video-wereld.

Jos Zwaanenburg - When ladies go pop (with Goethe in the background) (2003)
"De echte popsong kent slechts één tema. Of de schrijver ervan als de grootste grootheid van de wereldliteratuur wordt beschouwd of de winnaar van een Eurovisie songfestival is, de inhoud kan altijd kort worden samengevat: "I love you, I need you, I want you", begeleid door een ruime dosis verlatingsangst. Het moge duidelijk zijn dat een scheiding tussen "Low culture" en "high culture" geen bestaansrecht heeft als we zien dat Werthers nieuwe lijden tot truttigheid leidt, hetgeen duidelijk wordt als (de jonge) Goethe naast een selektie van diva's van het levenslied van de vorige eeuw wordt gelegd en vervolgens één worden in Anne Faulborns voortreffelijke spel." (Jos Zwaanenburg)

Anne Faulborn is afkomstig uit Duitsland en Zwitserland maar studeerde klavecimbel en orgel aan het konservatorium van Amsterdam bij Anneke Uittenbosch en Menno van Delft. Zij volgde kursussen bij Gustav Leonhardt en Jos van Immerseel. Tijdens haar master degree specialiseerde zij zich in het hedendaagse repertoire voor klavecimbel bij Annelie de Man aan hetzelfde konservatorium. Op dit moment begint zij aan haar PhD-studie met als tema de klavecimbelbouw in de 19e en 20e eeuw.
Faulborn treedt regelmatig op voor internationale festivals op zoals het Grachtenfestival Amsterdam, Internationale Gaudeamus Week, Tel Aviv (Israel) of The Autumn Festival (Polen).
Haar teatrale soloprogramma The Talking Harpsichord ging in 2001 in première in het hedendaagse muziekcentrum de Ysbreker, Amsterdam. Hierbij zijn verschillende kunstdisciplines, elektronika en teatrale aspekten met het gebruik van stem gekombineerd. Zij werkte o.a. samen met videoartiest Isabelle Vigier (2001) en beeldend kunstenares Osnat Weiss (2002).
Regelmatig is ze te vinden in de elektronische studio van Steim in Amsterdam, waar zij o.a. haar nieuw programma kAbels! met werken voor klavecimbel en live elektronika ontwikkelde. In de nabije toekomst staan de volgende projekten op stapel: een muziekteatervoorstelling over de Zwitserse klaveciniste Antoinette Vischer en haar relatie met John Cage, een lezing/koncert over het klavecimbel in de 19e en 20e eeuw aan de Schola Cantorum in Basel en een avond over Finnegans Wake van James Joyce met werken van Bach, Sweelinck en Cage.


KREKELENDE KLAVECIMBEL

Anne Faulborn, de Duitse, maar in Nederland levende klavecimbelspeelster, gaf mij de uitdagende opdracht haar klavecimbel tot muziekdoos om te bouwen. Dat ik reeds meer dan vijftien jaar vele muziekdozen heb gebouwd en nog steeds maak, is ondertussen genoegzaam bekend. Maar een klavecimbel is wel een erg grote "doos" en bevat op zich reeds snaren genoeg, dus is het toch - volgens mijn nogal erg ruime definitie - een "muziekdoos" bij uitstek. Weliswaar een exemplaar op erg hoge poten en een tyisch voorbeeld van de "do it yourself" doos, maar wat zou ik daaraan nog kunnen toevoegen?
Ha, lang zoeken hoefde ik niet. Een doos heeft een deksel en een klavecimbel ook. Wanneer je ophoudt met op de toetsen spelen, sluit je je instrument en is het normaliter uit met muziekmaken of beluisteren. Wat indien ik eens net het omgekeerde deed? Het idee voor de krekelende klavecimbel was geboren.
Je kan er kennis komen mee maken op het koncert dat Anne Faulborn eind augustus bij ons in de Logos Tetraeder zal komen spelen.
In de komende oktobermaand, pal op de 13de, kan je op TV1 in de uitzending "Afrit 09" ook kennismaken met een variant hierop, nl. mijn "Krekelend Klavichord". Dan hoor je de toffe Griekse producer Koula me uitvragen over deze en tal van andere - misschien toch wel een beetje - bizarre muziekdozen ;-)
Moniek Darge