Koncertberichten

De kogel is door de kerk: het eerste koncert van het nieuwe jaar is er eentje voor ons oude vertrouwde Mens & Machine-ensemble. Geruggesteund door een kleine 50 volautomatische muziekrobots zal onze crew u zoals elke maand het beste van zichzelf geven.

Met het tema Emergentie duiken we volop in de wereld van komplekse georganiseerde systemen, die bepaalde eigenschappen vertonen die niet zichtbaar zijn door een reduktie van hun delen. Een emergente eigenschap is een eigenschap die optreedt of wordt waargenomen wanneer men van nivo verandert, bijvoorbeeld van atomair naar menselijk-vizueel nivo.

Twee voorbeelden: aan de hand van het gedrag van één mier kan men bijvoorbeeld niet afleiden hoe een mierenkolonie georganiseerd is, daarvoor moet je van bovenaf gaan kijken. Of neem gewoon het begrip kleur: individuele atomen hebben geen kleur, maar wanneer een (groot) aantal atomen op een bepaalde wijze gerangschikt zijn, dan zijn ze in staat om licht van bepaalde golflengtes te absorberen en uit te stralen, waardoor de kleur zichtbaar wordt, in dit geval een emergente eigenschap.

Leven (in biologische zin) wordt soms ook een emergente eigenschap genoemd: een cel bestaat uit vele biomolekulen. De individuele biomolekulen leven niet, maar de komplekse interakties onderling zorgen ervoor dat de cel zich in leven houdt. Het geheel is dus meer dan de som der delen.

De 'emergentie' kan ook verwijzen naar emerging: uitbotten, bloeien, tevoorschijn komen in de letterlijke zin van het woord. Toegegeven, het is nog lang geen lente maar we durven wel al een voorzet te geven met als steeds een bloemlezing van de nieuwste vondsten van alle medewerkers. En die medewerkers, dat zijn nog steeds Moniek Darge, Kristof Lauwers, Helen White, Sebastian Bradt, Barbara Buchowiec, Xavier Verhelst & Dominica Eyckmans olv. Godfried-Willem Raes.

• Warren Burt: Another Noisey Lullaby (2009)
  for four instruments and iPhones
• William Burroughs: Electronic Revolution (1970)
  for two laptops and turntable
• Cat Hope: In the Cut (2009)
  for bass guitar, turntable, cello, violin, bass clarinet and electronics
• Mauricio Kagel: Prima Vista (19672/4)
  for 2 sound tracks and four musicians
• Brian Eno: Music for Airports 1/1 (1978)
  for cello, piano, alto sax and alto flute and electronics
• Decibel: Lingua Ignota (2011)
  for four instruments and electroacoustic feedback
• Lindsay Vickery: Transit of Venus (2009)
  for three instruments and electronics
• Alvin Lucier: Ever Present (2004)
  for sine waves, flute, alto sax and piano

DECIBEL is een heterogeen ensemble voor experimentele muziek uit Perth (West-Australië). De groep telt zes leden die allen zowel musici, onderzoekers als uitvoerders zijn. Hun gemeenschappelijke core business is het uitpluizen van effekten van georganiseerd geluid en akoestische fenomenen op het menselijk wezen. Met Tape it!, een van hun eerste projekten als kollektief, reisden ze al hun thuiskontinent af, nu trekken ze hun geografisch kader open met een toernee door West-Europa en hun daarbijhorende nieuwste produktie, SomAcoustica.

DECIBEL schrikt er niet voor terug om ook ikonen uit verschillende muzikale strekkingen door hun mangel te halen. Zo mag u zich op dit koncert aan een setlist verwachten waarin de 'ernstige muziek' van Mauricio Kagel en Alvin Lucier gesupplementeerd wordt door Gebrauchsmusik van Brian Eno. Van Logossimpatisant Warren Burt krijgen we dan weer een speels iPhone-stuk en zelfs The Biggest Literary Outlaw, William Burroughs, komt aan het woord met diens verstorende, ongrijpbare Electronic Revolution.

Electronic Revolution is een essay dat Burroughs schreef in 1970, na zijn doorbraak met Naked Lunch en The NOVA Trilogy en bevat - weliswaar nog in rudimentaire vorm - de belangrijkste tema's die zijn oeuvre de decennia daarop zouden kenmerken: taal als een injektie van buitenaards leven dat de menselijke kommunikatie overhoop gooit, de ongekontroleerde diktatuur van nieuws, pers en politieke demagogie en de onderwerping van de wil van het individu aan de vrije interpretatie van woorden, symbolen en beelden. Electronic Revolution oefende een sterke invloed uit op experimentele progrockers uit de jaren 70. Met name Richard H. Kirk van Cabaret Voltaire betitelde het als "a handbook of how to use tape recorders in a crowd ... to promote a sense of unease or unrest by playback of riot noises cut in with random recordings of the crowd itself.

DECIBEL is samengesteld door volgende zes knappe koppen: Cat Hope (artistiek leider, fluit & electronics), Lindsay Vickery (rietinstrumenten, programmeur, electronics), Stuart James (piano, perkussie, programmeur & electronics), Malcolm Riddoch (gitaar, netwerk & electronics), Tristan Parr (cello) en Aaron Wyatt (viool & altviool).

Een koncert aankondigen met een gratuit citaat is niet onze gewoonte, maar deze sappige omschrijving die we aantroffen op de site violet.zeromoon.com konden we u als opwarmer toch echt niet ontzeggen: "Violet (is a) Washington DC based performer of improvised electro-acoustic musique concrète, (...) using unconventional sound sources (dry ice, old record players, autoharp, microcassettes, etc) to layer successive walls of noise into gargantuan citadels of shimmering light."

Successive walls of noise into gargantuan citadels of shimmering light?, het maakt ons - en u hopelijk ook reuze benieuwd. We kregen de site doorgestuurd van een zekere Violet (nickname Jeff Surak), geboren en getogen in Washington DC en inmiddels een ware veteraan op het gebied van experimentele huis-tuin-&keuken-elektronika.

Surak, door de Oekraiense TV ooit omschreven als 'The godfather of American noise' is dan ook al langer dan vandaag bezig met zijn stempel te drukken op het undergroundcircuit van zijn thuisbasis en ver daarbuiten. Zijn eerste demo's werden in de vroege jaren '80 op zijn eigen label (Watergate Tapes) gelanceerd onder het enigmatische pseudoniem 1348. Sedertdien heeft Surak zich stelselmatig een weg gesequenced en gesampled in het besloten wereldje van de hometaper's scene aan de Amerikaanse westkust. In de negentiger jaren zocht hij zijn heil in - of all places - het pas van het kommunistisch juk ontdane Rusland. Daar vormde hij met enkele spitsbroeders de groep Sovmestnoye Predpriyatiye (sic), die vnl. site-specifiek materiaal en objets trouvé als muziekinstrumenten hanteerde.

Rond de eeuwwisseling zegt Surak de vrije improvisatie min of meer vaarwel om zich met kompositie in de strikte zin van het woord bezig te houden. Niet zonder sukses overigens: hij koncentreert zich op V, zijn eenmansprojekt waarmee hij maar liefst 11(!) studio-albums in 2 jaar tijd lanceert. Nog eens een decennium later is V uitgegroeid tot Violet en doen opgelapte kassettespelers, kapotte cd's en geprepareerde platenspelers hun intrede op de podia die Surak frekwenteert.

Sedert 2002 toert hij door Europa en de USA en wordt hij ko-organisator van het jaarlijks terugkerende Sonic Circuits Festival in Washington DC, waar hij geregeld het koncertpodium deelt met Faust, Magma, Phill Niblock, Evan Parker, Matmos, Elliott Sharp en vele anderen.

Hoe valt 's mans output te omschrijven? We zouden het op een simpel 'klik eens op de link die we u aan het begin van dit artikel meegaven' kunnen houden, maar we gaan toch een poging doen: Musique Concrète waar een nostalgisch luchtje aan kleeft, gemengd met huis-tuin-& keuken-ambient, dat alles overgoten met een dubieus DIY-sausje. En, o ja, noise. Heel veel noise met klinkende titels als Iron Music For Uncorrigated Youth, Cassette Fukk Tapes Lets Erase, Blind From Staring Too Long At The Sun en The Wire Tapper. Dit koncert valt onder de noemer Geluidsexploratie, en Surak heeft er voor de gelegenheid een kollega uit Nederland bijgehaald, met name Rinus Van Alebeek.

Rinus Van Alebeek (Heerlen, 1956) is oorspronkelijk schrijver van opleiding. Twee romans heeft hij gepubliceerd onder het pseudoniem Philip Markus. Een daarvan, De Weg naar Oude God, won eertijds de prestigieuze Geert Jan Lubberhuizen-Prijs, een jaarlijks eerbetoon aan de beste Nederlandse debutant. Van Alebeek's relatie met uitgevers was echter allerminst vlekkeloos en de koppige debutant besloot om het geëffende pad der established writers te laten voor wat het is. Zijn resolute 'Take it or leave it'-houding heeft hem dan ook steeds weggehouden van het grote publiek. Dienaangaande gaat Van Alebeek zich in de loop der jaren meer toeleggen op het maken van field recordings die hij gebruikt als bindmiddel om zijn verhalen mee vorm te geven. Zijn houding tov. klank vertrekt dan ook vanuit de taal, niet vanuit een akademische kijk op klankbewerking.

Oude kassetterecorders, mikrofoons, mengpanelen, walkmen, multitrackers en koptelefoons worden allemaal onderzocht met de open blik van de buitenstaander. Voor Van Alebeek vormden ze een nieuw medium dat hem naar een tot nog toe onontgonnen klankwereld dirigeerde, meanderend tussen 'noise' en 'pure poetry'. Sedert 2006 woont en werkt hij in Berlijn, waar hij deel uitmaakt van de Salon Bruit-crew, en waar hij ene Jeff Surak tegen het lijf liep. Zo ging de bal dus aan het rollen.

Surak en Van Alebeek zullen tijdens de eerste helft van dit optreden elk een eigen set verzorgen. Na de pauze ziet u hen als duo aan het werk. Doing strange things in public spaces? Sure, and be prepared ...

Meer info, foto's en audiosamples vindt u op deze gedeelde site: www.rinus.zeromoon.com.