Koncertberichten

Champ d'Action
"born out of speakers"

donderdag 4 mei om 20u.

• Ton Bruynèl - Dialogue I voor basklarinet en tape
• Lucien Goethals - Fusion voor klarinet, piano en tape
• Mario Davidovsky - Synchronism Nr 3 voor cello en tape
• Lucien Goethals - Cellotape voor cello, piano en magnetofoon

Dit koncert verwijst naar de titel van het BRT-programma 'Uit luidsprekers geboren' en is een hommage aan de visionaire geest van de naoorlogse jaren. Komponisten zoals Varese, Pierre Schaeffer, John Cage, Stockhausen, Pierre Henry, … zochten naar nieuwe middelen om hun muzikale dromen waar te maken. De nieuwe technologie moest de oplossing bieden en het laboratorium werd hun werkterrein. Dit was volgestouwd met sinusgeneratoren, meettoestellen, mysterieuze konstrukties vol geheimzinnige knopjes en een hele boel bandopnemers. Hoewel de 'tape muziek' eind jaren tachtig in de vergeethoek geraakte wordt zij nu, door de MP3 en Ipod-generatie en de hedendaagse 'noise scapers' opnieuw ontdekt. De charme en soms verrassende inventiviteit van de 'tape muziek' inspireerde ook Champ d'Action om er een koncert over te maken.

De komponist Mario Davidovsky (°1934) was van 1981 tot 1993 de direkteur van het laboratorium van het Electronic Music Center van de Columbia-Princeton universiteit. Aan deze instelling had hij enkele decennia vroeger Edgar Varèse geassisteerd bij zijn werk in de elektronische studio. Tijdens de jaren '60 werd Davidovsky gekend voor zijn elektronische komposities zoals de Synchronisms reeks. In deze stukken speelt een live muzikant samen met een tape waarop vooraf opgenomen elektronische geluiden te horen zijn. Vanaf het midden van de jaren '70 komponeerde hij slechts sporadisch nog elektronische werken, het merendeel van zijn latere werken is geschreven voor traditionele instrumenten. Mario Davidovsky studeerde aanvankelijk aan de universiteit van Buenos Aires (Argentinië). In 1960 verhuisde hij naar de VS en volgde kompositielessen bij o.a. Aaron Copland en Milton Babbitt.

Ton Bruynèl (1934-1998) raakte in de jaren '50 geïnteresseerd in de Franse musique concrète. Hij schafte zich opnameapparatuur aan en ging elektronische kompositie studeren bij de Stichting ST.E.M. (STudio voor Elektronische Muziek) aan de universiteit van Delft en later in Utrecht.
In 1957 richtte Ton Bruynèl de eerste privé-studio van Nederland op. Hij specialiseerde zich vervolgens in het komponeren van werken waarin elektronische en akoestische klanken versmelten. In de jaren zeventig en tachtig was hij als docent elektronische kompositie verbonden aan het Utrechts Konservatorium.

Als komponist en BRT-producer is Lucien Goethals van bij de oprichting in 1963 aan de Gentse elektronische studio IPEM verbonden. Hier verdiepte hij zich verder in de studie van elektronische muziek en vernieuwende muzikale technieken. Lucien Goethals ontwikkelde zo een eigen muzikale taal waarin elektronika en akoestische instrumenten op gelijke voet staan en in dialoog treden met elkaar en met visuele elementen. Zijn kompositietechniek wordt gekenmerkt door een sterk lineair denken, waarin verschillende lagen gekombineerd worden binnen een vrije toepassing van seriële technieken.

• Dietrich Aeckeleyn - Serenity Part II
• Akira Yuyama - Divertimento
• Thea Musgrave - Niobe
• Cameron Sinclair - The Fly

New Creative is een duo dat zich wil toeleggen op werken met live-elektronika. De leden zijn Filip Verheecken (slagwerk) en Klaas Lievens (hobo).
Filip Verheecken (°1980) is afgestudeerd voor slagwerk aan het Koninklijk Konservatorium te Gent bij Wim Konink. Hij volgde vijf jaar direktie bij Dirk Brossé en verleende zijn medewerking aan een kreatie van hem. Samen met Yves Goemaere vormt hij het perkussieduo "Toccata". In 2003 deed hij mee aan "Confrontations", een slagwerkproduktie van Wim Henderickx. Verder verleent hij ook zijn medewerking aan Fantoom, een Vlaamse Rockband, en aan verscheidene (semi)professionele orkesten.
Klaas Lievens is student hobo aan het Koninklijk Konservatorium te Gent bij Joost Gils en Bram Nolf. Zijn muziekvoorkeur gaat uit naar het repertoire uit de twintigste eeuw, met heel veel aandacht voor minimal music en konseptuele muziek enerzijds, en voor het samenspel met elektronika anderzijds. Zo koos hij voor zijn eindexamen hobo een stuk met elektronika en perkussie. Samen met perkussionist Filip Verheecken ontstond zo het duo "New Creative", waarmee ze het twintigste eeuwse repertoire voor hobo-perkussie-elektronika en hun diverse kombinaties verkennen.
Hij is ook ook webmaster van de hoboteek, een online work-in-progress over alles wat met de hobo te maken heeft. Daarnaast werkt hij ook regelmatig samen met Rimlight Productions, een produktiehuis voor o.a. film en multimediaprojekten.

• John Cage - Livingroom music
• Christian Wolff - Percussion songs
• Christian Wolff - For five or ten people
• Ensemble Pas de cinq - Action music #1

"Pas de Cinq", geboren in het Antwerps Konservatorium, bestaat uit vijf jonge klassiek geschoolde muzikanten die elk heel aktief zijn in de hedendaagse muziek scène. Ze hebben mekaar voor het eerst gevonden om Mauricio Kagels "Pas De Cinq" uit te voeren, een stuk dat de grenzen tussen teater en muziek doet vervagen. Sindsdien vormen ze een hecht ensemble. Samen zoeken ze naar nieuwe instrumenttechnieken, kommunikatiemiddelen en koncertomgevingen. De vijf leden zijn Aldo Aranda, Jakob Van Cauwenberghe, Fabian Coomans de Brachène, Stefan Prins en Matthias Koole.

Aldo Aranda begon zijn studies slagwerk aan het "Escuela nacional de Musica" te Mexico en volgde daarna masterclasses in Mexico, de Verenigde Staten en Europa. Hij beëindigt dit jaar zijn studies aan de Conservatoria van Gent en Antwerpen. Zijn karrière als solist begon in 1999 en sindsdien heeft hij op verschillende belangrijke podia gestaan in Europa en Mexico. Zijn repertoire strekt van barok tot de nieuwste muziek. Sinds afgelopen zomer is hij ook op wereldtournee als medewerker van Jan Fabre in de Produktie "Histoire des Larmes".
Jakob Van Cauwenberghe (°1984) studeert momenteel gitaar aan het Konservatorium van Gent bij Tom Pauwels na drie jaar aan het Konservatorium van Antwerpen gestudeerd te hebben bij Jan De Preter en Roland Broux. Hij volgde in Antwerpen ook kompositie bij Luc Van Hove en Wim Hendrickx en zit nu in de kompositieklas van Godfried-Willem Raes te Gent. Als stichtend lid van ensembles zoals Pas De Cinq en "A-TR" heeft Fabian Coomans de Brachène (°1983) deelgenomen aan koncerten in het Modemuseum, deSingel en in Nederland. Hij studeerde zowel piano als kompositie (bij Wim Henderickx) in Antwerpen. Hij was finalist van zowel de 'Andrée Charlier' pianowedstrijd in Charleroi (1999) als van de 'André Modest Grétry' pianowedstrijd in Luik (2002).
Komponist en improvisator Stefan Prins (°1979) kwam na het horen van een koncert van Fred Van Hove via de hedendaagse muziek in de vrije improvisatiemuziek terecht. In 2001 werd zijn strijkkwartet 'Zeven Metamorfosen' bekroond op de Aquariuswedstrijd voor kompositie in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel. In datzelfde jaar begon ook een verblijf in Barcelona waar hij een duo oprichtte met de improvisatiemuzikant Horacio Curti (shakuhachi). Toen hij in 2002 terugkeerde, richtte hij met Nicolas Rombouts, Joachim Devillé en Thomas Olbrechts het improvisatiekwartet kollektief reFLEXible op en speelde met hen op het Free Music Festival. Nadat hij in datzelfde jaar afstudeerde als burgerlijk ingenieur, startte hij aan het Koninklijk Vlaams Konservatorium piano- en kompositiestudies, waar hij tot op heden studeert. In 2004-2005 studeerde hij eveneens aan de Sonologie-afdeling van het Koninklijk Konservatorium van Den Haag. Als uitvoerder en improvisator stond Stefan Prins op de planken in binnen- en buitenland (o.a. Barcelona, Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Nijmegen) en op verschillende festivals (Transit Festival, Time Canvas Festival), als solist en in verschillende groepen (o.a. kollektief reFLEXible, Champ d'Action, Pas de Cinq, piedrapaeltijeras). In deze projekten worden ook vaak andere media geïntegreerd (dans, beeld, film, ...). Zijn komposities werden uitgevoerd door o.a. Champ d'Action, het Ensor Strijkkwartet en Agartha.
Matthias Francisco Koole (º1982) volgde vanaf 1997 lessen gitaar, muziekteorie en kompositie op verschillende plaatsen in Brazilië. Hij kreeg o.a. les van Silvio Ferraz, Mauricio Freire, Flo Menezes, Edgar Alandia en Fabio Zanon. In 2002 verhuisde hij naar België en startte zijn studies aan het Koninklijk Konservatorium van Antwerpen in de klas van Roland Broux. Sinds dit akademiejaar studeert hij bij Tom Pauwels in het Gentse Konservatorium, waar hij zich vooral op eigentijdse muziek koncentreert. Matthias Koole gaf koncerten in Brazilië, België en Nederland op gelegenheden als 'De Nachten' in deSingel, het MoMu te Antwerpen en het festival 'Opnieuw Klassiek' in Haarlingen (NL).

Na de bijzonder suksesrijke tango voorstelling van mei 2004 kon een nieuwe M&M produktie op dit gebied natuurlijk niet langer uitblijven. We hebben inmiddels ook niet stilgezeten en vele totaal nieuwe orkestraties voor het intussen ook alweer sterk uitgebreide robotorkest zagen het levenslicht. Het programma omvat een erg ruime selektie uit het klassieke tangorepertoire, georkestreerd voor het robotorkest door Xavier Vehelst en Sebastian Bradt inklusief heel wat tango nuevo: Carlos Gardel, Dirk Brosse, Astor Piazzolla... Daarnaast echter ook heel wat tangos gekomponeerd door klassieke en minder klassieke komponisten wier naam meestal niet met dit genre wordt geassocieerd: denken we maar aan Kurt Weill, Igor Strawinsky, Leroy Jenkins, Tom Johnson, Eric Satie, Karel Goeyvaerts... Uiteraard ontbreken ook eigen en originele bijdragen niet: Sebastian Bradt en Godfried-Willem Raes schreven speciaal voor deze gelegenheid nieuwe tangos.
Tango is dansmuziek. Dans kon dus ook niet ontbreken in dit programma, en aangezien onze robots niet tot danspassen zijn te bewegen, laten we dit beslist aan mensen over: enerzijds 'normale' salontango (Moniek Darge en Godfried-Willem Raes, sinds jaar en dag fervente tangueros), anderzijds ook allerhande verruimingen tot en met interaktiviteit met de robots. De radar-technologie daarvoor hebben we alvast in huis en die werd zelfs in de laatste maanden nog behoorlijk uitgebreid.

Ondertussen is er in het attelier bij Logos weer een nieuwe automaat geboren, die luiterd naar de naam <SNAR>. In het M&M robot orkest hadden we behoefte aan een pittige snare drum, ter vervollediging van de trommelmachine <Troms>. Daarom ontwikkelden we deze automatische snaartrom. Deze centrale komponent van het slagwerk geldt voor velen als de echte kern van het slaginstrumentarium. De ontelbare nuances zowel op gebied van dynamiek, als van kleur die op de snaartrom zijn te realiseren zijn niet te vergelijken met wat op andere trommen en slaginstrumenten haalbaar is. In de klassieke muziek is die rol weliswaar wat marginaler - de grote uitzondering, met name Maurice Ravel's 'Bolero'- daar gelaten, maar zowel in de geavanceerde jazz als in de vrije improvisatiemuziek is hij niet weg te denken. We hebben dan ook het onderste uit de kan gehaald om bij bouw en ontwerp van deze automaat recht te doen aan de muzikale mogelijkheden. Daarom voorzagen we we trom van niet minder dan dertien verschillende kloppertjes. Deze dertien sticks werden binnenin de trom aangebracht en slaan, elk op een verschillende plaats, van onderuit tegen het slagvel. Aangezien de sticks op een recht profiel evenwijdig met de diameter van de trom werden geplaatst, kan al naargelang de geaktiveerde klopper, een verschillende plaats op het membraan worden bespeeld.. Uiteraard is dit van grote invloed op de verkregen 'sound'. Roffels met een groot dynamisch bereik en kleureffekten zijn op deze wijze goed te spelen. Nadeel van een dergelijke konstruktie is natuurlijk dat de kloppers zo voor het publiek niet zichtbaar zijn, tenzij een -op snaartrommen niet vaak voorkomend- transparant mylar vel wordt gebruikt, een mogelijkheid die we hier niet onbenut konden laten. Het grote voordeel is evenwel de erg snelle reaktietijd en de snelle repetitie die op deze wijze kan worden bereikt. Om ook rimshots te kunnen laten klinken voorzagen we in twee wel zichtbare houten sticks, uiteraard eveneens voorzien van elektromagneten, goed zichtbaar gemonteerd op de buitenkant van de trom. Door de onrechtstreekse aandrijving kan dit mechanisme kwa snelheid echter niet wedijveren met de intern geplaatste kloppertjes. Echte drummers kunnen echter ook geen snelle rimshots roffels ten gehore brengen... De snaren tegen het onderste membraan kunnen via een elektromagneet naar verkiezen worden aangedrukt of losgelaten. Dit kan op graduele wijze gebeuren en daartoe implementeerden we midi controller 10.