(dit is het laatste cursusdeel op het web over Oceanie: gebruik eigen lesnot'as voor Cook-eilanden)

Muziek van de Tonga eilanden

____________________________________________________________________________________

De Tonga archipel omvat 150 eilanden en ligt in Polynesie juist ten oosten van de Fiji (de evenwel behoren tot Melanesie)

De Tongamuziek is hoofdzakelijk vokaal (gezongen poezie en dansmelodieen) en de dag van vandaag sterk beinvloed door de Westerse kultuur en andere Polynesische muziek. Vooral de gebruikte intervallen en harmonie doen denken aan Protestantse hymnen. Het melodisch bereik is meestal beperkt tot een kwint. De meeste muziek wordt in groepsverband uitgevoerd en heeft een niet-religieuze funktie.

MUZIEKVOORBEELDEN: (LP-HLS 74 of CS 8.. )

Oorspronkelijke instrumenten:

A. AEROFONEN:

de bamboepanfluit en de neusfluit: de FANGUFANGU is een neusfluit met slechts vier toonhoogten. Het instrument is gemaakt uit bamboe en wordt via {{n neusgat aangeblazen. Oorspronkelijk werd de neusfluit gebruikt om de leider van de groep te wekken op ogenblikken dat stemgebruik taboe was. Nu wordt het als muziekinstrument gebruik.

Luistervoorbeelden:

1. TUKIPOTU'A E TU: een neusfluit-klaagzang voor de overleden vader, geinspireerd op een treurende vogel die een veer verloor.

2. TAU'A'ALO: een traditioneel werklied uitgevoerd op neusfluit. Deze Tau'a'alo is een roeierslied. Tau'a'alo zijn meestal gezongen werkliederen en worden bij kollektieve arbeid uitgevoerd. Dit kan het roeien van een boot zijn of het aan land trekken ervan...

B. SLAGINSTRUMENTEN:

Traditionele bamboe stampbuizen, houten klankborden en spleettrommen (NAFI) werden vroeger gebruikt ter begeleiding van de gezongen danspoezie . Nu worden ze meestal vervangen door membranofonen met metalen klankkast (nu ook NAFI genaamd). De oorspronkelijke Nafi-spleettrommen hebben een cirkelvormige doorsnede en zijn op zo'n manier uitgehold dat de wanden verschillende diktes hebben, teneinde meerdere tonen te kunnen produceren. Vele dansen werden ook traditioneel met handgeklap begeleid.

Luistervoorbeelden:

3. OTUHAKA: een traditionele vrouwen-"dans" die gezeten wordt uitgevoerd. Oorspronkelijk begeleid door een TAFUA: bamboestokken gewikkeld in een mat en geslagen met houten sticks. De dansen zijn nog steeds van belang in hedendaagse Tonga samenleving en vervullen een sociale funktie. Meestal gaat het om een abstrakt visuele uitbeelding (bv. door middel van armgebaren) van gezongen literatuur.

4. LAKALAKA: een danstype uitgevoerd door een grote groep (soms een 200 tal) mannen en vrouwen. Lakalaka's kunnen vergeleken worden met visueel geworden literatuur en worden ook vandaag de dag nog ter gelegenheid van belangrijke nationale gebeurtenissen gekomponeerd. Het beluisterde voorbeeld van een Lakalaka dateert van 1932 en handelt over de manier waarop de opvoeding voor het eerst werd ingevoerd in het koninkrijk Tonga. Het werd gemaakt door Koningin Salote ter viering van de 50ste verjaardag van Old Tonga College.

***