Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Boekdeel 9: Literatuur en aktualiteit

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama

<Terug naar inhoudstafel kursus>    

9505

Charles Amirkhanian

His Anxious Hours

Somnisoniferences of Johannes Brahms

 

Dit stuk behoort tot het instrumentaal teater. Het werd geschreven in 1987 en gaat uit van het wiegeliedje uit Johannes Brahms Intermezzo in Mib groot, op.117, nr.1 . De partituur verscheen in 'Soundings' nr. XVI, uitgegeven door Peter Garland in 1990, en heeft het karakter van een (gevisualiseerd) hoorspel.

In een toestand van halfslaap in de vroege ochtend (in Wenen rond 5u 's morgens op 21 april in het jaar 1892) herkauwt de oude Brahms zijn nocturnale kompositie: een wiegelied. Het woord somnisoniferences -een neologisme bedacht door Nicolas Slonimsky- in de ondertitel verwijst naar het schuiven van en met klankfragmenten in de slaap.

De rol van de pianist in de kompositie is die van de komponist Johannes Brahms -in onze regie ingevuld door een persoonsverwisseling met een herinneringsbeeld van de jongere Clara Wieck (Schumann), met wie hij een langdurige ambigue relatie had en ook geruime tijd samenleefde. Brahms ontmoette het koppel Robert Schumann en Clara Wieck voor het eerst in 1853. In 1856 stierf Robert Schumann aan de gevolgen van syffilis. Clara was 14 jaar ouder dan Brahms. De relatie, hoewel aanvankelijk flamboyant amoureus, was ambigue in meerdere opzichten: enerzijds platonisch, vaderlijk behulpzaam, anderzijds vervuld van een latente seksuele en erotische geladenheid.

Door de setting van het stuk in de vroege ochtend -bij het ontwaken te situeren- krijgt het ontstaan van het wiegelied de konnotatie van een ochtendlijke erektie waarbij het ontstaan van het stuk kan worden gezien als metafoor voor een (ongewilde of ongezochte) ejakulatie. De rol van Brahms kan dan ook ingevuld worden door zijn objekt van onderdrukte begeerte, Clara Wieck, wat de persoonsverwisseling in onze regie dan weer logisch maakt.

De rol van de timmerman (de slagwerkpartij) is eveneens als een metafoor te duiden: zij verwijst naar het tot stand komen van een samenhangende konstruktie -in dit geval een kubus, een grote (lege) doos- anderzijds naar de maatschappelijke wereld buiten huize Brahms, zoals dat vroeg in de ochtend geleidelijk aan een aanvang neemt. De timmerman verwijst dus enerzijds naar Brahms zelf als bouwmeester, anderzijds naar de wereld waarvoor hij konstrukties ontwerpt en waarbinnen ze (als komposities) ook worden gerealiseerd. De verwijzing naar de buitenwereld (stad/natuur) is ook aanwezig gesteld door de geluiden op de klankband.

De ensembles -alle instrumentale partijen- bestaan slechts in de halfslaap van Brahms. Het zijn flarden met een wisselende graad van samenhang, In hun geheel genomen worden ze dan ook gekenmerkt door een permanente wazigheid. Ze spelen zich af in een lichtjes erotisch geladen droom. De instrumentale ensembles bewegen ('zweven') over het podium. Uit hun samentreffen ontstaan telkens wisselende subgroepjes, ook muzikaal.

De enscenering schrijft -volgens aangifte van de komponist in de partituur- nachtkledij als kostumering voor.Het licht is gedempt (olie- of petroleumlampen).

 

Het programma op 18 februari 1998, 20u00 in de Logos Tetraeder, wordt aangevuld met zorgvuldig uitgewerkte selekties uit intuitieve komposities van Karlheinz Stockhausen die dit jaar 70 wordt, door wisselende instrumentale en vokale bezettingen.

Charles Amirkhanian werd geboren in 1945 in Californie. Hij is komponist, slagwerker en klankdichter. Hij raakte ook erg bekend als radio producer en koncertorganisator, onder meer van het Other Minds Festival. Hij speelde een belangrijke rol in de ontdekking en waardering van Conlon Nancarrow's werk. Hij behoort tevens tot de pioniers van de elektroakoestische klankmontage.

Produktie: Hogeschool Gent, departement muziek en drama, in samenwerking met Stichting Logos

  • Ensemble voor avant-garde kamermuziek

    In het kader van de Week van de Hedendaagse Muziek

    18 februari 1998, 20u00 - Logos Tetraeder

    •

    Muzikale leiding: Joachim Brackx

    Regie & algemene leiding: Dr.Godfried-Willem Raes

    Uitvoerders:

    Filedate: 98-09-07

    Terug naar inhoudstafel kursus: <Index Kursus> Naar homepage dr.Godfried-Willem RAES