Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Literatuur

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama

<Terug naar inhoudstafel kursus>    

 

10 februari 1999 - 20u00

Logos Tetraeder

 

'Ensemble voor Avant Garde Kamermuziek'

samengesteld uit studenten uit de klas Avant-garde kamermuziek van Godfried-Willem Raes

Eduard Mesens "La Partition Complete Completee"

Voor deze produktie werd alweer een nieuwe en 'ongehoorde' bron aangeboord: de figuur van E.L.T.Mesens, al net zo surrealistisch als de stad en het land waarin hij ter wereld kwam. Aan de vooravond van de gelukkige verdwijning der nationale staten in europa, weze het geoorloofd alvast zo'n terugblik te ensceneren.

Mesens (1903-1971) die vooral bekend staat als schilder en dichter, begon zijn artistieke loopbaan als musicus en komponist. Uit die periode is bijzonder weinig bewaard gebleven, en wat er is hebben we -met dank aan de Albertina bibliotheek en aan de Musea voor Schone Kunsten in het Koninkrijk Brussel - bijeengebracht en opgenomen in de op stapel staande produktie. Uitgangspunt daarvoor werd Mesens kollage partituur 'La Partition Complete Completee' uit 1945, in het bezit van het Brussels museum voor moderne kunst.

  • periculoso
  • Dutch Piccolo
  • Flutes and Oboes
  • Clarets 3/15 Baissers de clarinettiste (toutes techniques) Turn over
  • Bassoon Con cello Tutti frutti
  • Human Bassoon [voix] con cello Tutti frutti
  • Horns IN OUT
  • Trumpets Trompette de service Et clairons d'alarme Vomissement des rondelles de bois
  • Trombones 4 trombones divises Deviennent NOIR Black out
  • Percussion AU DEBUT TOUT VA BIEN
  • Les enfants boivent de l'eau a la fontaine sous le regard attendrif des vieillards
  • ansHarp 12//15 Quand tout a coup le compositeur se Fache…
  • ET LE TOUT SE TERMINE DANS UNE APOTHEOSE DE BOIS CASSE.
  • Bass And double Bass 12/15 On reconnait la Main de l'auteur tout Au long de la partition
  • Temple Bar On drought

 

De titel van deze beeldpartituur (De volledige vervolledigde partituur) is uiteraard een verwijzing naar Marcel DUCHAMPS konceptuele numerieke niet te voltooien kompositie (partition chiffree inachevee), Erratum Musical. Naar dit stuk verwijst ook John Cage als inspiratiebron voor de vaak -ten onrechte- aan hem toegeschreven chance music. (toevalsmuziek). Een niet uit het oog te verliezen feit is ook de datering van het werk: 1945, het eind van de tweede wereldoorlog! Ook belangrijk is het feit dat Mesens -tijdens de oorlog- een andere partituurkollage afwerkte met de titel 'La Partition Complete'. Ook die bron wordt aan het produktiemateriaal toegevoegd.

Voor de invulling en realisatie van dit werk maken we gebruik van de associatieve techniek uit het surrealisme. Losjes grabbelend uit de stapels werkmateriaal voor deze produktie:

Dutch piccolo: Begrepen als nederlandse piccolo heeft dit weinig zin. Dutch betekent echter ook -als werkwoord: laten springen/ontploffen , bederven, kapot maken- en als substantief, penarie, rotzooi, en , ironisch, moeder.

Verdere betekenismogelijkheden zijn:

Ook voor piccolo kunnen we gebruik maken van de tweede betekenis, nml die van afzuigster…

Clarets: dit woord -onbestaand in het frans- staat in het engels voor een gewone rode tafelwijn (meestal bordeaux). Het woord staat ook voor die kleur en, via die associatie in veel engels slang, voor bloed. (tapping someone clarets: iemand een bloedneus slaan). De vervorming van clarinets naar clarets is opzettelijk.

ansHarp: dit is een verwijzing naar de dada kunstenaar Hans Arp. De 'ans' is in handschrift voor 'Harp' geschreven, en kan dus geen toeval zijn. Hans Arp associeren we direkt aan de toevalsgedichten die hij in de dada beweging produceerde en in performances publiek uitvoerde.

Attendrif: van het werkwoord attendrir, ontroeren. Roept het beeld op van Minne's beeldhouwwerk aan het Belfort in gent: 4 naakte jongelingen bij een fontijn. De ouderlingen: alle traditionele waarden, de kerk, het geloof, de onderdrukkende krachten?

Bar: engels voor maat, maar ook uiteraard voor bar - associatieve toevoeging: van 't vat. (On drought).

 

Turn over: omdraaien, ondersteboven zetten. (letterlijk: partituurblad omkeren, fig.: rolverandering, rolverdraaing).

Trompettes de service et clairons d'alarme vomissent des rondelles de bois.

Uitvoerders:

Projektleiding: Godfried-Willem Raes

'Workers Union' Louis Andriessen

De titel dekt in dit geval volledig de lading van de partituur: in dit stuk gaat alles over solidariteit en eenheid: over groepen waarbij het imposante klinkend totaal de som van de leden moet overstijgen.

Uitvoerders:

Instudering: Joachim Brackx

Cornelius Cardew 'The Great Learning, par. 6", voor groot anarchisch ensemble

Hoewel naar geest verwant is er welhaast geen groter konceptueel verschil mogelijk dan dat tussen deze partituur en Andriessens werkstuk. Hier wordt juist een grote individuele verscheidenheid gevergd en ligt de nadruk precies op het verschillend zijn van elke musicus van elke andere. De groep komt tot stand op grond van de interaktionele organisatie die in de partituur nauwkeurig is vastgelegd. Wanneer Andriessens stuk als kommunistisch zou kunnen doorgaan, dat hebben we hier beslist met socialistsich anarchisme te maken. (Hoewel Cardew in latere werkens duidelijk zelfs in Stalinistische richting, en Andriessen in meer populaire richting gingen evolueren…).

Instudering: Godfried-Willem Raes

 

Filedate: 990215

Terug naar inhoudstafel kursus: <Index Kursus> Naar homepage dr.Godfried-Willem RAES