Dr.Godfried-Willem RAES

Kursus Experimentele Muziek: Boekdeel 6: Mixed-Media & Performance

Hogeschool Gent : Departement Muziek & Drama

<Terug naar inhoudstafel kursus>

    

 

6321:

"Extended Vocal Techniques"

 

Definitie:

Extended vocal techniques noemen in het algemeen al die gekontroleerde stemuitingen en geluiden die niet behoren tot enerzijds de gewone gesproken taal noch anderzijds tot het 'gewone' zingen.

 

DE STEM

 

Geen instrument is voor elk van ons zo nabij als onze stem zelf. Nochtans is het opmerkelijk te konstateren dat eigenlijk geen instrument ons zo vreemd is als de stem...

Een grondige exploratie van haar mogelijkheden behoort bvb. niet tot enig normaal muziekonderwijs. Daarom is het nuttig, zelf te pogen een kataloog op te maken van alle vokale mogelijkheden waarover we kunnen beschikken, en dit zonder enig a priori tegenover de muzikale bruikbaarheid van de mogelijke stemgeluiden.

Voor mezelf stelde ik ooit eens volgende kataloog samen:

 

a. met stembanden

- zingen

- enkelvoudig

- multiphonic

- met buccale boventoonsfiltering

- in de keel gericht

- frontaal gericht

- met tong-sordino

- met tong-resonator

- inademend zingen

- subsonisch zingen

- keelpersen (in of uitademend)

- spreken

- normaal

- met gesloten mond

- buikspreken

- falsetspreken

b. zonder stembanden

- percussie: tongslag

- trompetten

- fluiten

- huiggeluiden

- wangperkussie

- blazen

- sissen

- lipflutteren

- kussen

- dekompressieplof met lippen

c. kombinaties:

- trompetzingen

- fluitzingen

 

Literatuurvoorbeelden uit de hedendaagse muziek:

- 'Maulwerke' Dieter Schnebel

- Phill Minton

- Fatima Miranda

- Josef Anton Riedl

 

Historisch: - Futurisme: Chlebnikow, Boccione, Balla, Schwitters - Henri Chopin - Francois Dufresne (Le Tombeau de Pierre Larousse)De afkeer van het zelf zingen bij heel wat mensen heeft misschien wel veel te maken met de frustratie die bij velen onstaat als gevolg van een opvoedingproces waardoorheen alle uitingsmogelijkheden die al te rechstreeks naar het lichamelijke verwijzen worden afgewezen. Zo wordt het mikrofonisch/elektronisch geproduceerde vokaal geluid bekend uit de pop en schlager muziek maatschappelijk aanvaard omdat het door zijn technische gemedieerdheid ontdaan is van elk verwijzen naar de fyziek die aan de geluidsproduktie ten grondslag ligt.

Bij het operatisch gekweel, meer bepaald het Bel Canto, ligt de aanvaarding ervan in de ekstreme onnatuurlijkheid van het stemgebruik en de uiterst doorgedreven vorm van stilering.

In de aanvaarding en kulturele ophemeling van dergelijke vokale uitingen menen we eenzelfde taboe op lichamelijkheid te ontwaren dat ook schuilt in veel van de houding van onze kultuur tegenover seksualiteit in ruime zin.

Kortom, klaarblijkelijk kan in onze kultuur alleen hij of zij wiens stem ver staat van zijn eigen lichamelijkheid, ongefrustreerd zijn in het expressief gebruik ervan... Het is een dubbelzinnigheid die ook en o.i. om analoge redenen- kan aangetoond worden voor het klassieke ballet.

(of dit waar is , is natuurlijk nog een heel andere vraag...)

Ter illustratie, hierbij een lijstje van vokale/buccale 'taboe'-geluiden:

- rochelen

- spuwen

- hoesten

- niezen (moet achter een zakdoek verborgen gebeuren)

- tandenknarsen/klappen

- speeksel door de tanden jagen

- met geperste lippen blazen

- fluiten

(als signaal erg onbeleefd, als 'deuntjes' alleen aanvaard van de lagere klassen. Ook hier geldt echter de 'kunstfluiter' wel als aanvaard, hoewel het nu niet bepaald veelvoorkomend beroep).

 

- alle geluiden waarbij de tong buiten de tandenrij gaat

- blazen

- kreunen

- hijgen

- snurken

- elke hoorbare vorm van ademhalen

- schreeuwen

- overdreven luid praten

- brullen, krijsen

- huilen, janken, neuten

- jammeren

- stotteren, stamelen

- tateren

..(cfr. Jos Van Ussel:' Geschiedenis van het sexuele probleem')

 

Lesopdracht:

1. stel een kataloog samen (genoteerd!) met vokaal/buccale geluiden die je zelf kan produceren en kontroleren.

2. maak met dit materiaal een kleine kompositie voor solo-stem tot maximaal 4 stemmen.

3. Gebruik eventueel een sampler.

 

Filedate: [920925]

Terug naar inhoudstafel kursus: <Index Kursus>

Naar homepage dr.Godfried-Willem RAES