VCF's

Spanningsgestuurde filters zijn er met de meest diverse karakteristieken.

De hoofdtypes zijn :

- Low -Pass filter (LPF)

- High-Pass filter (HPF)

- Band-Pass filter (BPF)

De via spanningssturing kontroleerbare parameters van het filter kunnen zijn :

- de kantelfrekwentie

- de stijlheid ( de Q-faktor)

- de versterking/verzwakking binnen de band

Op eenvoudige analoge synthesizers is meestal slechts de kantelfrekwentie spanningsstuurbaar. Andere parameters zijn dan hooguit via de knoppen op het frontpaneel in te stellen.

De stuursignalen voor VCF's kunnen zowel een logaritmisch als een linair verloop hebben.

Interessante effekten kunnen verkregen worden wanneer men het stuursignaal opgewekt door een omhullende-generator gebruikt om een filter aan te sturen.

Zoals de tevoor genoemde spanningsgestuurde komponenten, kunnen ook VCF’s sedert lange tijd in chipvorm worden verkregen. Wanneer het chips betreft met muzikale toepassingen voor ogen, dan is de karakteristiek -net zoals bij VCO’s- vaak logaritmisch.

Wil je zelf VCF’s bouwen, blader dan eens doorheen de databladen en application notes voor opamps. Vooral bij de toepassingsvoorbeelden voor quad-opamps heb je veel kans om goede schakelvoorbeelden voor VCF’s aan te treffen.

Wil je een gewone baxandall-toonregeling met spanningssturing bouwen (‘trebble’, ‘bass’ regelingen) dan kan je aan de slag met het Philips/signetics toonregeling IC met typenummer TCA740. (Kostprijs 99 frank).

Standaarden...

Net zoals dat tegenwoordig het geval is voor het MIDI protokol, werden er ook voor analoge komputers en synthesizers standaarden min of meer afgesproken. Zo is het bijvoorbeeld gangbaar de VCO's een sturingskarakteristiek te geven waarbij een stijging van de stuurspanning met 1 volt, een frekwentieverschuiving van precies 1 oktaaf voor gevolg heeft. Kort geformuleerd spreekt men van 1 Volt per Oktaaf sturing. Om met dergelijke karakteristiek dus een kromatische toonladder te programmeren, dienen we elk interval van 1 Volt te verdelen in stukjes die telkens inkrementen van 2^(1/12) uiteenliggen.

Het bereik van de stuurspanningen is voor bijna alle toestellen 0 tot maximaal 10 Volt. Hierdoor kunnen dus 10 oktaven worden bestreken. Meestal wordt uitsluitend met positieve stuurspanningen gewerkt.

Aktualiteit

Hybriede komputersystemen

Op het eerste gezicht mag het er wellicht op lijken dat al deze apparatuur, alle analoge komputers, met de komst van de digitale komputer, overbodig of toch op zijn minst verouderd is geraakt. Deze konklusie is echter erg voorbarig. Het gebruik van analoge komputers heeft immers een aantal onovertrefbare voordelen : anders dan dat met digitale komputers het geval is, is het erg eenvoudig om parallel-computing te verwezenlijken. Analoge komputers kunnen immers zonder ook maar het minste prestatie (lees snelheid- ) verlies, parallel worden gebruikt. Daarom zijn ze inherent tot polyfonie in staat.

Ook in de kontekst van hedendaagse apparatuur blijven analoge komputers erg bruikbaar. Het is immers helemaal niet moeilijk de diverse modules waaruit ze zijn opgebouwd vanuit digitale komputerapparatuur te sturen. Daartoe kan men een uitgangspoort van een digitale komputer van een DAC in chip-vorm voorzien. De komputer kan dan worden gebruikt om de modulatiesignalen op te wekken. Dergelijk 'hybried' opgezet systeem heeft wezenlijke voordelen boven een integraal digitale signaalopwekking. Voor gelijkblijvende komplexiteit is de kostprijs van het verkregen systeem slechts een fraktie van die voor een volledig digitaal systeem. Overigens maken veel zgn. MIDI-sintesizers, in hun interne opbouw, in hoge mate gebruik van analoge elektronika, en de hiervoor geschetste principes van spanningssturing.

In de kontekst van de praktische realizatie van interaktieve systemen, verdient het aanbeveling steeds de mogelijkheid te overwegen bepaalde interdependenties via analoge elektronika te realiseren. Dit komt in de praktijk zowel de bedrijfszekerheid van het opgezette systeem, als de eenvoud ten goede.

Deze eenvoud slaat nochtans niet op de analoge elektronische schakelingen zelf, want helaas is het ontwerpen daarvan, wanneer een redelijk graad van precisie wordt nagestreefd, ettelijke malen moeilijker dan het ontwerp van digitale schakelingen. Maar, gelukkig kunnen we ook voor de realizatie van vele analoge komputerschakelingen intensief gebruik maken van het vele moois dat de chip-technologie ons vandaag te bieden heeft.

Naar inhoudstafel kursus

Naar vocoder

Naar homepage dr.Godfried-Willem Raes